Roman Cieślewicz i chantalpetit. En tête à tête / Twarzą w twarz

od 11 listopada do 27 grudnia 2019
Rondo Sztuki

Kurator: Alexandre Devaux, współpraca kuratorska: Marek Zieliński

Oprawa muzyczna: Fabrice de Feo (FR)

 

            Roman Cieślewicz i chantalpetit poznali się w 1978 roku na spotkaniu zorganizowanym z okazji rocznicy powstania „Le Fou parle” – przeglądu artystyczno-literackiego założonego przez Jacques'a Valleta – w którym oboje publikowali swoje prace. Artyści ze środowiska grupy Panique (w tym także ich wspólny znajomy Roland Topor) świętowali jubileusz w jednym z paryskich bistro.

            Dwa lata później grupa 30 artystów z całego świata postanowiła stworzyć wystawę Panique universelle, na której prace chantalpetit sąsiadowały z dziełami Topora, Cieślewicza, Oliviera O. Oliviera, Christiana Zeimerta, Marka Brusse'a, Erika Dietmana, Daniela Spoerriego czy Pola Bury'ego. W 1981 roku Chantal i Roman przenieśli się na paryskie przedmieścia, do Malakoff. Tworzyli dzieła w sąsiadujących pracowniach w pobliżu domu. Wspólnie wystawiali wyłącznie przy okazji wydarzeń zbiorowych grupy Panique. Tête à tête / Twarzą w twarz jest zatem pierwszą wystawą prezentującą dorobek obojga, nawiązując specyficzny dialog pomiędzy ich pracami.

            Z bogatego archiwum chantalpetit wybrano oryginalne prace Romana Cieślewicza – zarówno te, które uczyniły go sławnym, jak i te które nigdy wcześniej nie były wystawiane. Zestawienie prac chantalpetit z twórczością Cieślewicza wytwarza swoistą interakcję, ujawnia również dużo „współzależności”. Wystawa podkreśla artystyczne poszukiwania obojga i ekspresję wokół problematyki stale obecnej w ich pracach: przedstawienia, a raczej figuracji głowy. Wielokształtnej, multimedialnej, celowo zwielokrotnionej przez techniczny gest i emocjonalne zaangażowanie artystów.

            Cieślewicz dekomponuje głowy zaczerpnięte z reprodukcji fotografii lub obrazów. Czasami je przecina, ukrywa lub usuwa – cykle Udolpho, Changement de Climat (Zmiana klimatu) czy Les Dieux ont soif (Bogowie są spragnieni); czasami multiplikuje lub zmniejsza, jak w sitodrukach, w których tworzy „kolaże ześrodkowane”. Głowa staje się motywem graficznym, który determinuje fotomontaż, potęguje jego znaczenia i oddziaływanie wizualne. Często gwałtownie, gdyż narusza integralność normy, referencyjną doxę żywego organu i jego naturalną kompozycję. Dzięki tym zabiegom fotomontaże Cieślewicza obalają konwencje sposobu postrzegania.

            Przetwarzanie obrazu u chantalpetit prowadzi do efektów pozornie innych niż u Cieślewicza. Odnajdujemy jednak motyw przewodni – pofragmentowane, zamaskowane, a nawet oddzielone od ciała głowy; zapożyczone z historii malarstwa, na których artystka dokonuje „transfiguracji”. Natomiast w wideo Clinamen, w którym zostały wprawione w ruch 366 portrety, można odnaleźć nawiązania do serii centralnych kolaży Cieślewicza. Przekształcone przez malarstwo, a następnie montaż wideo wizerunki przestają być portretami – znoszą konwencje portretowania jako gatunku.

/ na podstawie tekstu kuratorskiego

 

ROMAN CIEŚLEWICZ

Urodzony w 1930 roku we Lwowie. Jeden z najważniejszych grafików drugiej połowy XX wieku, współtwórca Polskiej Szkoły Plakatu, członek Związku Polskich Artystów Plastyków. W centrum jego artystycznych zainteresowań znajdował się plakat, grafika prasowa i wydawnicza, typografia, fotografia, fotomontaż, a także wystawiennictwo.Studiował na Wydziale Plakatu ASP w Krakowie. Współpracował z wydawnictwami: WAG, RSW „Ruch”, PIW, Czytelnik, Iskry, WAiF, a także licznymi teatrami i instytucjami artystycznymi. Opracował kształt graficzny katalogów warszawskiej Galerii Współczesnej, miesięczników „Polska” oraz „Ty i Ja”, którego był dyrektorem artystycznym w latach 1959–62. Zaprojektował grafikę na liczne wystawy, m.in. w Pawilonie Polskim na Targach Lipskich, Moskwie, Pekinie czy na Międzynarodowych Targach Poznańskich (lata 1957–63). Na początku 1963 roku wyjechał do Essen, później przeniósł się do Włoch, by ostatecznie osiąść wraz z rodziną w Paryżu, gdzie mieszkał i tworzył do końca życia. W latach 60. był dyrektorem artystycznym pisma „Elle”, współpracował z magazynem „Vogue”, opracował formułę graficzną pisma artystycznego „Opus International”, magazynu „Musique en Jeu” czy kwartalnika „Kitsch”. Wykonał liczne projekty graficzne dla wydawnictw: Hachette, Hazan oraz Galeries Lafayette i Musée Picasso. Uznanie przyniosły artyście projekty układów graficznych do katalogów wielkich, prestiżowych wystaw w paryskim Centrum Pompidou. Był dyrektorem artystycznym agencji reklamowej M.A.F.I.A. Dla grupy Panique, której był członkiem, zaprojektował i wydał dwa numery czasopisma „informacji panicznej” – „Kamikaze I” (1976) oraz „Kamikaze II” (1991). W latach 1973–75 w paryskiej Ecole Nationale Supérieure des Arts Décoratifs prowadził Pracownię Form Wizualnych, a w latach 1975–96 pracownię dyplomową grafiki w Ecole Supérieure des Arts Graphique. Był stale obecny w życiu artystycznym rodzinnego kraju, zrealizował między innymi serię plakatów dla Opery Warszawskiej. Wśród najważniejszych wyróżnień w kraju i zagranicą na uwagę zasługują główne nagrody przyznane podczas pierwszych 5 edycji Biennale Plakatu Polskiego w Katowicach, w latach 1965–73. Roman Cieślewicz zmarł 21 stycznia 1996 roku w Paryżu.

 

CHANTAL PETIT-CIEŚLEWICZ (chantalpetit)

Urodzona w 1951 roku w Agadirze (Maroko). W latach 70. rysowała dla różnych czasopism i wydawnictw, zadebiutowała jako malarka, była również członkinią grupy teatralnej GEL (Groupe d'Expression Libre). Stworzyła scenografię do kilku spektakli, m.in. dla Rogera Blina. W 1980 roku po raz pierwszy zaprezentowała swoje prace na wystawie grupy Panique (Panique universelle, Maison de la culture de Rennes, 1980/81). W tym czasie wzbogaciła swoją twórczość o rzeźbę, instalacje i wideo. Od 1987 roku wykłada w ESAG – wyższej szkole projektowania, grafiki i architektury w Paryżu, a od 1990 wykłada rysunek w Penninghen School, w której uczył również Cieślewicz. Bogata twórczość chantalpetit eksploruje temat pamięci zbiorowej poszukującej korzeni, który rozwija poprzez serie obrazów, rysunków, rzeźb, ale także instalacji i filmów wideo.

 

FABRICE DE FEO

Paryski DJ łączący muzykę eksperymentalną, pop, rockową oraz psychodeliczną lat 60. i 70. Dandys, którego umiejętności zostały wykorzystane w kilku spektaklach i wystawach takich artystów, jak Guy Peellaert czy Michael Riedel. Fabrice de Feo jest wielbicielem twórczości Romana Cieślewicza, na wernisażu zagra dedykowany mu set.

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

 

Organizator: Instytucja Kultury Ars Cameralis

Współorganizatorzy: Galeria ASP Rondo Sztukiw Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Miasto Katowice

Projekt objęty mecenatem Miasta Katowice

 

Partnerzy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Atelier Clot, Peningen (l'école de direction artistique et d'architecture intérieure)